Als we worden geboren, zijn we afhankelijk van onze omgeving en ouder figuren. We hebben immers voeding nodig. (Moeder)melk. Logisch toch?
Uit onderzoek door de jaren heen, blijkt echter dat alleen (moeder)melk niet genoeg is om te (over)leven. Naast melk, is ook het krijgen van erkenning essentieel voor ons (over)leven en onze groei.

Zo is er ooit onderzoek gedaan naar Resus aapjes zonder moeder. De aapjes konden kiezen om naar een mechanische ‘moeder’ die melk gaf maar geen warmte of ze konden kiezen om naar een ‘moeder’ te gaan die geen melk gaf maar wel warmte in de vorm van een vacht. De aapjes kozen significant vaker voor de ‘moeder’ die warmte gaf maar geen melk. Hun behoefte aan warmte was domweg groter dan die aan voeding.

In dat kader is er een tijd geleden een onderzoek gedaan onder couveuse kindjes. Een groep couveuse kindjes werd gedurende een periode wel gevoed maar niet vast gehouden terwijl de andere groep én gevoed én vast gehouden werd. Een onderzoek dat natuurlijk nooit had mogen plaats vinden maar dat wel een belangrijk resultaat liet zien: de couveuse kinderen die én gevoed én vast gehouden werden hadden significant hogere overlevingskansen dan de controle groep.

Om de erkenning te krijgen die we als mens nodig hebben, kijken we naar ouder figuren om ons heen. We observeren wat ze doen en luisteren naar wat ze zeggen. Op basis daarvan ontwikkelen wij bepaald gedrag waar we erkenning voor krijgen. We trekken als kind, kijkend door onze kinderlijke bril, conclusies over wat we moeten doen om erkenning te krijgen in het leven. Omdat elke kind anders is en dus door een andere bril kijkt, kan net dus goed zijn dat broers en/of zussen verschillende conclusies trekken.

We zien bijvoorbeeld dat onze ouders nooit ruzie maken en we horen onze ouders zeggen: ‘met ruzie schiet niemand wat op!’. Als kind kun je de conclusie trekken dat ruzie iets slechts is en dat je dus altijd moet streven naar harmonie. Het gedrag gericht op harmonie wordt zodoende uitvergroot en erkent door de ouders als iets goeds (je krijgt complimenten voor je conflict mijdende harmonieuze gedrag). We noemen dit een Drijfveer (Taibi Kahler) in de Transactionele Analyse. We denken dat we zo lang we dit gedrag vertonen, ‘ok’ zijn.

Drijfveren hebben een voor-, en een nadeel.
Het voordeel van een drijfveer is dat het gedrag dat er bij hoort een van onze grootste kwaliteiten wordt/is door de jaren heen. Als we naar het voorbeeld kijken: doordat het kind conflict wil vermijden, ontwikkeld het allemaal vaardigheden die harmonie aanmoedigen en versterken. Het kind verplaats zich bijvoorbeeld in de schoenen van anderen, kan goed luisteren en heeft een fijne antenne voor de behoeften van de mensen om zich heen. Waardevolle kwaliteiten in het leven!

De drijfveer kent echter ook een valkuil.

 

Een kind kan nog niet kan nuanceren (soms, misschien, weleens), denkt het in termen van ‘altijd, iedereen, niemand’. Zo ook als het om drijfveren gaat. Het kind denkt dus niet ‘soms is het handig om je grenzen aan te geven, ook al is dat lastig’. Het kind denkt ‘ik moet altijd zorgen voor harmonie’. Dit wordt ook wel mythisch denken genoemd. Je snapt dat de kwaliteit hier kan doorschieten in een valkuil.

 

Het goede nieuws: onder normale omstandigheden lukt het ons prima om onze kwaliteit in te zetten en niet de bijbehorende valkuil. Echter als we stress ervaren en we ons onveilig voelen, neemt de valkuil de overhand. We vallen terug op het gedrag dat ons het meest vertrouwd is en ‘schieten daarin door’ als het ware. Harmonie vertaalt zich onder stress in ‘deurmat gedrag’ en ‘onzichtbaarheid’. Dit gedrag leidt vervolgens tot meer stress en zo ontstaat er een vicieuze cirkel.

Omdat het Drijfveer gedrag voor ons ‘met de paplepel is ingegoten’. Zijn we ons veelal niet bewust van onze Drijfveren en de mate waarin ze ons gedrag bepalen. Onze omgeving ziet onze Drijfveren vaak scherper dan wij ze zelf zien.

Gelukkig kent elke Drijfveer duidelijke verbale en non-verbale kenmerken. En als je die eenmaal kent, kun je vrij makkelijk achterhalen wat jouw Drijfveren zijn. Door je Drijfveren te (h)erkennen, kun je voorkomen dat je kwaliteit een valkuil wordt.

Er zijn vijf Drijfveren:
• Schiet op
• Doe een genoegen
• Doe je best
• Wees perfect
• Wees sterk

We herkennen ons veelal in één of twee Drijfveren.

De komende tijd, zal ik aan elke Drijfveer een blog wijten waarin de Drijfveer uitgebreid wordt toegelicht aan de hand van verbale en non-verbale kenmerken. Tevens geef ik tips hoe je per Drijfveer kunt voorkomen dat je in de valkuil schiet (onder stress) en je stress toeneemt.

Het (h)erkennen van je Drijfveren en aan de slag gaan met de tips die bij de Drijfveren horen, is een van de belangrijkste sleutels om vitaal te worden (of blijven) en het beste uit jezelf te halen. Tevens leert het je om de Drijfveren van de mensen om je heen te herkennen misverstanden en irritaties kan voorkomen.

Geplaatst in Vitaliteit

Laat een reactie achter